Z kuşağının yeni icatları: Gizli dil mi, bizim yaşlandığımız mı?

Ergen Argosu: Sosyal Medyanın Geliştirdiği Dil

Evde bir ergen bulunması yabancı bir ülkeye uyanmışız hissi veren, daha önce hiç duymadığımız ama sürekli kendini geliştiren bir dile maruz bırakır. Sorup öğrenebilirsiniz ya da metnin akışına göre bilmediğiniz kelimenin anlamını tahmin ederek stratejiler geliştirebilirsiniz. Aynı yeni bir dili öğrenirken öğretmenlerin tavsiye ettiği gibi. Çünkü ergeninizin dilinden anlamak diye bir konu var.

Sosyal medya bu tip konularda akıl öğreten videolarla dolu. Her konuşmanızda gözlerini devireceğine, kullandığı yeni nesil kelimeleri, argo ifadeleri, kısaltmaları anladığınızı ya da doğru kullandığınızı görürse size en azından istemese bile saygı gösterecektir. Çünkü cool olmak bunu gerektirir.

Yaratıcılığın dile etkisi Yaratıcı dil kullanma konusunda gençlerin üzerine yoktur. Her nesilde ergenlerin kullandığı dil, deyim yerindeyse “güzel bir boşluğu doldurur”. Bu dil akranlarıyla iletişim kurmak için, sosyalleşmek için, derdini kısaca anlatmak için, en önemlisi en yaratıcı çağlarında dil keşfi yapıp kelime türettikleri için gerekli ve faydalı.

Çağımızda sosyal medya ve teknoloji sayesinde kısa sürede herkesin diline dolanıyor bu ergen argosu. Herkes ergen oldu. Bizler kitsch, geyik, moruk kelimelerini ve bir eylemi ifade eden trip atmak, gaza gelmek, darlamak, gıcık olmak, yardırmak kelimelerini icat ettik, yeni nesil ise boş yapma, sal beni, mezuna kalmak, görüldü atmak gibi kısa ve net ama çok şey anlatan, boşluk dolduran kelimeler icat ettiler.

Birazdan bu ergen sözlüğüne ve anlamlarına bakacağız. Dilbilimciler buna ne der emin değilim ama bu olaya neresinden bakarsanız bakın icattır. Bu ergen argosu ya da jargonu her şeyi kendilerinin bildiğini zannettikleri küstahlık da içerir. Her nesilde istisnasız vardır bu. Bizden büyük nesil kafa ütülemek, iyi eğitim almış okumuş anlamında hafız, daha da eskiler başıbozuk derlermiş…

Z kuşağının konuştuğu dili anlamaya çalışmak Biz orta yaşlılar cümlelere yani ile başlayan, “gibi bağlacını dolgu kelimesi gibi her cümlede uzata uzata tekrarlayan ergenlere nerede görsek gıcık oluyoruz, hatta kürekle ağızlarına vurasımız geliyor. Muhtemelen bizden önceki kuşak da bizim için aynını hissediyordu ve bu duygu geriye doğru uzayıp gidiyordur eminim.

Yazılı iletişimde tek başına anlamı olmayan kısaltmaları konuşmanın arasına serpiştirmek hiçbir zaman kaybolmayacak. Kısaltmalar dilin bir parçası. Bunlar her zaman ortaya çıkıyor. TV ve DVD gibi bazı kısaltmalar eskiden beri kullanılarak normal hale gelmiş durumda. Bazı kelimeler gelir ve gider, bazıları ise kalıcıdır. İnternetin icadı ve teknoloji ile çevrili bir dünyayla birlikte argo her zamankinden daha yaygın hale geldi.

Z kuşağı böyle bir dünyanın içine doğdu. Emojiler, TikTok, Youtube etrafında dolanan böyle bir kültür oluştu. Bu platformlarda argo konuşmak son derece yaygın. Konunun dışında kalan ergen olduğunu sanmıyorum. Sosyal medyada mesajlaşmadan şakalaşmaya kadar Z kuşağı dışında kimsenin anlamadığı bir dil kullanılıyor.

Bu yeni jargonun Türkçemizi mahvedeceğini düşünen pek çok insan var. Diğer yandan bu kelime dağarcığı aslında dilin kendisini değiştirmiyor ya da yozlaştırmıyor, aksine geliştiriyor diyen araştırmalar da mevcut. Dilin nasıl evrildiğini görmek için geçmişten gelen örnek daha önce hiç duymadığımız ama sürekli kendini geliştiren bir dile maruz bırakır. Sorup öğrenebilirsiniz ya da metnin akışına göre bilmediğiniz kelimenin anlamını tahmin ederek stratejiler geliştirebilirsiniz. Aynı yeni bir dili öğrenirken öğretmenlerin tavsiye ettiği gibi. Çünkü ergeninizin dilinden anlamak diye bir konu var.