OPEC ve OPEC+ üyelerinin üretim kesintileri, ülkeler için neler ifade ediyor?

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC+ Grubu Ülkeleri Üretim Kesintilerini Haziran Sonuna Kadar Uzatıyor

OPEC’in ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun üyesi ülkeler, üretim kesintisi kararını Haziran sonuna kadar uzatacaklarını duyurdu. Bu kararın ardından artan arz endişeleri, petrol fiyatlarını desteklemeye devam ediyor.

Grup üyeleri, Haziran ayı sonunda ülkelerin üretim kesintilerini yeniden değerlendireceklerini ve üretim seviyelerini piyasa koşullarına göre değiştirebileceklerini açıkladı. Ancak kesintilerin sürekli olarak uzatılmasıyla ilgili önemli bir soru gündeme geliyor: OPEC bunu ne kadar daha sürdürebilir?

Piyasanın ABD üretiminin artması ve düşük küresel taleple başa çıkmaya çalıştığı bir ortamda, Suudi Arabistan ve Rusya öncülüğünde OPEC+ ülkeleri, 2022’den bu yana petrol fiyatlarını desteklemek amacıyla çeşitli üretim kesintileri uyguladı. Ocak ayında başlayan son kesinti ile birlikte, toplam üretim hedeflerinin günlük 2,2 milyon varile kadar azaltılması hedeflendi. Analistlere göre, gönüllü kesintilerin Haziran ayı sonuna kadar uzatılması kararı; Irak ve BAE gibi diğer kilit üreticilerin kesintilerini uzatacağını taahhüt etmesiyle birlikte, petrol piyasalarını istikrara kavuşturmaya yönelik bir çabanın altını çiziyor.

OPEC’in Kasım 2022’de başlattığı ilk kesinti, ham petrol üretimini günlük yaklaşık 5,3 milyon varil, yani küresel arzın yaklaşık %5’i kadar kısıtladı. Kesintilerin ilk başladığı tarihte Brent petrol varili 84 dolardan işlem görüyordu.

Arzdaki bu kısıtlamalar, son 18 ayda ham petrol fiyatının yükselmesine yardımcı oldu ancak üretimini günlük 2 milyon varil azaltan Suudi Arabistan, maliyetin çoğunu üstlenmek zorunda kaldı. Bu hamle, pazar payını, Uluslararası Enerji Ajansı’na göre bu yıl rekor seviyelerde üretim yapması beklenen ABD ve Kanada da dahil olmak üzere OPEC üyesi olmayan üreticilere devretti.

Uluslararası Enerji Ajansı’nın Aralık ayına ilişkin petrol piyasası raporuna göre, 2024 yılında küresel petrol arzının günlük yaklaşık 1 milyon 500 bin varil artış kaydederek 103 milyon 500 bin varile ulaşması bekleniyor. Bu artışta, ABD, Brezilya, Guyana ve Kanada’nın günlük yaklaşık 1 milyon 300 bin varil katkı sağlaması bekleniyor ve bunun yarısından fazlasının ABD’den geleceği öngörülüyor. Petrol talebindeki büyümenin, hava yolu ve kara yolu ulaşımı ile sanayi, inşaat ve tarım faaliyetlerindeki artıştan kaynaklanacağı öngörülüyor.

Küresel petrol arzındaki büyümenin neredeyse tamamının OPEC+ grubu dışındaki ülkelerden geleceği tahmin edilirken, OPEC+ grubunun üretimi genel olarak, ek gönüllü kesintilerin yılın ikinci çeyreğinde aşamalı olarak kaldırılmaya başlanmasıyla geçen yıla göre sabit kalması bekleniyor. Analistler, yeni kesinti sonrası şimdilik iyimser.

Petrol fiyatlarında büyük bir değişkenlik gözlenmezken, Brent petrolün varili günü %0,3 düşüşle tamamladı. Gazze’deki savaşa ve Kızıldeniz’deki krize rağmen, brent petrol varil başına 73 ila 83 dolar arasında işlem görüyor. Dün Brent petrolün varil fiyatı 82,96 dolara gerilerken, bugün 82,97 dolara yükseldi. Aynı dakikalarda Batı Teksas tipi (WTI) ham petrolün varili 79,17 dolardan alıcı buldu.

Analizlere göre, OPEC+ üreticilerinin üretim kesintilerini bir sonraki çeyreğe devretme kararı nedeniyle petrol piyasasında artış devam etse dahi, keskin yükseliş hareketinin sınırlı olmaya devam etmesi bekleniyor. JPMorgan Küresel Enerji Stratejisi Başkanı Christyan Malek, Asya’dan gelen talebin yılın ikinci yarısında artmasıyla birlikte OPEC+’ın Temmuz ayından itibaren kesintileri kaldırmaya başlamasını beklediğini belirtti. Ortadoğu’da gerilimin tırmanması, ham petrol piyasasının göreceli sakinliğine her zaman mevcut bir tehdit oluştururken, gönüllü üretim kesintilerine devam etme hamlesi, dikkatleri Haziran başında yapılacak bir sonraki OPEC+ toplantısına çevirdi. Artık tüm gözler, 1 Haziran’da yapılması planlanan toplantıda olacak…