Kıdem tazminatı alabilecek kişiler kimlerdir?

İş Akdinin Feshinde Haklı Neden ve Geçerli Neden Ayrımı

“Haklı neden” ve “geçerli neden” kavramları iş akdinin feshinde kritik bir rol oynar. Özellikle işçinin davranışlarına dayalı işten çıkarmalarda kıdem tazminatı hakkı açısından büyük önem taşır. Bir işçi, işveren tarafından “haklı sebep” ile işten çıkarılırsa, ne yazık ki ihbar ve kıdem tazminatı hakkını elde edemez. Ancak işverenin sebebi yargılama sonucunda “geçerli neden” olarak kabul edilirse işçi bu tazminatlara hak kazanır.

İşçi sayısı 30’dan fazla olan bir işyerinde, işverenin işten çıkarma sebebi “geçersiz” olarak kabul edilirse, işçi işe geri alınır.

Soru ve görüşleriniz için: [email protected]

İşverenin işçinin davranışları nedeniyle iş akdini sonlandırmasında, her haklı neden aynı zamanda bir geçerli nedendir.

Her haksız fesih, geçersiz sebep anlamına gelmez. İşverenin sebebi “haklı” değil, fakat “geçerli” ise işçi ihbar ve kıdem tazminatını alır.

Oticağarasında, iş kanununa göre, 30 veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde, altı aylık kıdemi olan bir işçinin iş sözleşmesini sonlandıran işveren, geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.

1. Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında sendikal faaliyetlere katılmak.
2. İşyeri sendika temsilciliği yapmak.
3. İdari veya adli makamlara başvurmak veya başlatılan sürece katılmak.
4. Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, din gibi nedenler.
5. Kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu saatlerde işe gelmemek.
6. 6 haftayı aşmayan hastalık veya kaza sonucu işe devamsızlık.

İş Kanununa Göre Geçerli Sebep

Geçerli sebep geniş bir kavram olup, yasada sıralanan sebeplerin yanı sıra 2003 yılında kabul edilen kanunun gerekçesinde bu kavram daha da açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır. Geçerli sebep, işçinin iş performansını ve iş ilişkilerini ciddi biçimde olumsuz etkileyen sebeplerdir.

İşletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan sebepler de geçerli nedenler arasındadır. İşveren, fesih kararını en son çare olarak görmeli ve geçerli nedenlere dayandığını ispatlamalıdır.

İşçinin Yetersizliğinden Kaynaklanan Sebepler

• Verimliliği düşük olma.
• Gerekliliklere uygun performans göstermeme.
• Uyum yetersizliği.

İşçinin davranışlarından doğan sebepler de geçerli sebep olabilir. Örneğin, işverene zarar vermek ya da iş akışını bozmak gibi davranışlar işten çıkarılma sebepleri arasında sayılabilir.

Fesih kararı dikkatle ve yasalara uygun şekilde değerlendirilmelidir. İşçinin hakları ve işverenin yükümlülükleri net bir şekilde ortaya konmalıdır.