1700 İstanbul Antlaşması: İmzalandığı Zaman ve İçeriği
1700 İstanbul Antlaşması: Osmanlı-Rus Dostluk Anlaşması
Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihinde önemli bir yere sahip olan 1700 İstanbul Antlaşması, Rusya Çarlığı ile imzalanmış bir barış ve dostluk anlaşmasıdır. Bu anlaşma, Rusça ve Osmanlıca metinlerde hazırlanmıştır ve Osmanlı-Rus ilişkilerinde önemli bir dönüm noktası olmuştur.
Osmanlı-Rus savaşının ardından imzalanan İstanbul Antlaşması, Karlofça Antlaşması’ndan kaynaklanan toprak kayıplarını dengelemek amacıyla yapılmıştır. İstanbul Antlaşması, o dönemde Konstantiniyye (İstanbul) şehrinde imzalanmış ve bu sebeple adını buradan almıştır.
Osmanlı’nın güç kaybı döneminde imzalanan bu anlaşma, Rus Çarlığı’nın güçlenme sürecine denk gelmiştir. 16 yıl süren Osmanlı-Rus savaşının ardından tarafların anlaşmaya varması gerekliliği ortaya çıkmıştır.
Savaşta kesin bir galip belirlenemediği için, toprak kayıplarını dengelemek adına Osmanlı’nın karada üstünlüğü dikkate alınmıştır. İstanbul Antlaşması’nın maddeleri de bu dengeyi göz önünde bulundurarak oluşturulmuştur.
Heyetlerin uzun görüşmeler sonucunda varılan İstanbul Antlaşması, Rusya Çarlığı ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan ilk dostluk anlaşması olma özelliğini taşımaktadır.
1700 İstanbul Antlaşması Maddeleri ve Özellikleri şunlardır:
- Rusya, İstanbul’da daimi bir elçi bulundurma hakkına sahip olacaktır.
- Rus vatandaşları, anlaşma gereği Kudüs’ü serbestçe ziyaret edebilecektir.
- Kerç Kalesi Osmanlı’ya bırakılacak, Azak Kalesi ise Rus Çarlığı’na devredilecektir.
- Rusların Taganrog’da inşa ettiği kale, Osmanlı tarafından kabul edilecektir.
1700 İstanbul Antlaşmasının Önemi:
Bu antlaşma, Rus Çarlığı’nın Karadeniz’e inme politikasında önemli bir adım olmuştur. Ayrıca, Ortodoks mezhebine bağlı elçi tayini sayesinde İstanbul’daki Ortodoks halkı ile daha yakın ilişkiler kurulabilmiştir.
Antlaşma, Karadeniz’deki hakimiyetini artıran Rusya için stratejik bir öneme sahiptir. Kırım’ı ele geçirme planlarını canlandıran Rusya, Karadeniz’deki etkinliğini güçlendirerek sıcak denizlere inme politikasına ilk adımı atmıştır.
Sonuç olarak, İstanbul Antlaşması ile Rusya İstanbul’da temsilci bulundurma hakkı kazanmış, Osmanlı-Rus ilişkilerinde yeni bir dönem başlamış ve iki devlet arasında dostluk ve işbirliği kapıları açılmıştır. Bu antlaşma, taraflar için karşılıklı kazanımlar sağlamış ve dengeli bir barış ortamı oluşturmuştur.
