Avrupa’nın Zayıf Halkası Kimdir?
Avrupa’nın İhracatı ve Çin Etkisi: Ekonomik Denge ve Gelecek Endişeleri
Avrupa liderleri, geçmişte farklı projelere yöneldiği bir dönemdeyken şimdi tam tersine hareket ediyorlar. Ülkenin ekonomisindeki canlanmayı sağlamak için yüksek teknoloji endüstrisine kaynak aktarırken, Çin hala otomobil üretiminde liderlik yapmaya devam ediyor.
İmalat ticaret fazlası rekor seviyelere ulaşmış durumda ve bu ivme artarak devam edecek gibi görünüyor. Avrupalı liderlerin ana endişesi ise gelişmiş ve uygun fiyatlı Çin mallarının piyasayı istila etmesi.
5 Mart’ta Avrupa Komisyonu, Çin’e ek gümrük vergileri uygulama planını açıkladı. İngiltere, ülkedeki ekskavatörlerle ilgili bir soruşturmanın fitilini ateşledi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise Mayıs ayında Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’i ağırlamaya hazırlanıyor.
Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre Avrupa, dünyanın en açık ticaret ve yatırım bölgesidir. AB’nin mal ve hizmet ticareti, milli gelirin %44’üne ulaşmaktadır ki bu oran Amerika’nın neredeyse iki katıdır.
Ancak The Economist dergisinde yer alan verilere göre, Çin’in etkisi korkunç bir zamanda Avrupa’ya ulaştı. Avrupa endüstrisi, hala Rusya’nın Ukrayna’ya savaşının yarattığı etkilerle boğuşurken, ulusal liderlerin yeşil dönüşümü hızlandırmaya çalıştığı bir dönemde enerji şokuyla karşı karşıya.
Megavat saat başına 20 euro seviyelerinde olan gaz fiyatları, 2022’de 300 euroyu aşarak elektrik fiyatlarının yükselmesine neden oldu. COVID-19 sonrası toparlanma süreci Avrupa için enflasyon ve enerji krizine dönüşmüş durumda.
Avrupa Merkez Bankası (ECB), zayıflamış ekonomide talebi şok etmemek adına faiz oranlarını %4’e yükseltmek zorunda kaldı. AB’nin gayrisafi yurtiçi hasılası 2019’dan bu yana sadece %4 oranında büyümüş durumda ki bu Amerika’nın yarısı kadar bile değil.
AB ve İngiltere için resmi tahminler, bu yılın %1’in altında bir büyüme öngörüyor ancak gelecek belirsizliğini koruyor. Yani, Amerika’nın üretkenliği pandemi döneminde artmış olsa da, Avrupa’nın durumu adeta topallıyor.
Aynı zamanda, bir diğer tehdit daha beliriyor: Eğer Kasım ayındaki ABD başkanlık seçimlerinde Donald Trump tekrar kazanırsa, Avrupalı ihracatçılar en karlı pazarlarından birinde gümrük vergileriyle karşılaşabilirler.
Peki, 2022’deki Rusya şokunu tam anlamıyla atlatamamış bir kıta ekonomisi, Çin’den gelebilecek yeni bir şoka ve belki de ABD’den gelebilecek olası bir üçüncü şoka nasıl adapte olacak?
İlk Çin şoku, ülkenin Dünya Ticaret Örgütü’ne katılması sonucunda düşük ticaret engellerinden faydalanarak 2001 yılında gelmiş ve Batılı üreticilere meydan okumuştu. Amerika bazı bölgeler ve sektörler ağır darbe almıştı, Avrupa ise daha güçlü çıkabilmişti.
Ancak bu sefer durum çok farklı. Çin, ekonomik durgunluğa karşı yüksek teknolojili üretime odaklanırken aynı zamanda Batı endüstrisine olan bağımlılığı azaltmayı hedefliyor. Bu durum, Avrupa ihracatını artıran mallar için zorlu bir rekabet ortamı yaratıyor.
Avrupalı şirketler, hem kendi ülkelerinde hem de üçüncü ülkelerde giderek sofistikeleşen pazarlarda Çin’in rekabetiyle başa çıkmakta zorlanıyor. Örneğin, Küresel Rüzgar Enerjisi Konseyi’ne göre Çin, 2022’de rüzgar türbinlerinde %60 pazar payına sahip olmuş durumda.
Çin’in üretici-fiyat endeksi 17 aydır düşüş gösteriyor ve kabaca 2019 seviyesinde seyrediyor. AB içinde ise aynı endeks, enerji maliyetlerini dışarıda tuttuğumuzda bile hala 2019’un neredeyse dörtte biri üzerinde.
Eski Başkan Trump döneminde, Amerika Avrupalı üreticilere karşı yüksek gümrük vergileri uygulayarak gerilimi artırmıştı. Avrupa da karşılık olarak Amerikan ürünlerine gümrük vergisi uygulamıştı. İki taraf arasında bir ateşkes için Joe Biden’ın seçilmesinin önemli olduğu belirtiliyor.
Hükümetlerin yeni endüstrilere geçişi kolaylaştırma imkanları sınırlı. Çin ile rekabet her geçen gün daha da zorlaşıyor. ABD’de olası bir Trump zaferinin yıkıcı olabileceği ve önümüzdeki yılların Avrupa için daha da zorlu geçeceği kesin gibi görünüyor.