İnsan Sağlığını Nasıl Etkilerler: Aşırı İşlenmiş Gıdalar Hangileridir ve Etkileri Nelerdir?
Aşırı İşlenmiş Gıdaların Sağlık Üzerindeki Etkileri ve Dünya Genelinde Yaygınlığı
Aşırı işlenmiş gıdaların kalp hastalıkları, kanser, kaygı bozuklukları gibi 30’dan fazla sağlık sorunuyla ilişkilendirildiği bilinmektedir. Bu tür gıdalar, ABD ve İngiltere’de ortalama bir bireyin beslenmesinin yüzde 50’sinden fazlasını oluştururken, dünya genelinde de giderek daha popüler hale gelmekte.
Aşırı (ultra) işlenmiş gıda nedir? Ev yemeklerinin içermediği maddeleri içeren gıdalar olarak tanımlanır. Bu gıdalar genellikle, görünüm, tat veya dokuyu daha çekici hale getirmek için kimyasal, renklendirici ve tatlandırıcı içerirler. Örneğin gazlı içecekler, şekerler ve tavuk paneler gibi gıdalar bu kategoriye girebilir.
Aşırı işlenmiş gıdalar ile işlenmiş gıdalar arasındaki fark nedir? İşlenmiş gıdalar, işlenmemiş gıdalarla işlenmiş içeriklerin bir araya geldiği yiyecekleri ifade eder. Ekmeğe örnek vermek gerekirse; sadece un, su, tuz ve mayadan yapılan ekmek işlenmiş gıda iken, içinde emülgatör, renklendirici veya koruyucu madde bulunan ekmek aşırı işlenmiş gıda kategorisine girer.
Aşırı işlenmiş gıdaları nasıl tanıyabilirsiniz? 5’ten fazla malzeme içeren gıdaların aşırı işlenmiş gıda olma olasılığının yüksek olduğu belirtilmektedir. Bu tür ürünlerde genellikle tuz, şeker ve doymuş yağ oranı yüksektir. Sodyum benzoate, nitrat, sülfat, BHA ve BHT gibi içeriklere bakarak aşırı işlenmiş gıdaları tanıyabilirsiniz.
Aşırı işlenmiş gıdalar dünyada nasıl yayıldı? ABD ve İngiltere gibi ülkelerde en çok tüketilen aşırı işlenmiş gıdaların günlük kalori alımına büyük oranda etki ettiği belirtilmektedir. Diğer Asya ve Güney Amerika ülkelerinde ise bu oran %20 ila %30 arasında değişmektedir.
Aşırı işlenmiş gıdaların sağlığı nasıl etkilediği konusunda net bir kanıt olmasa da, obezite, tip 2 diyabet, kalp hastalıkları gibi sağlık sorunlarıyla ilişkilendirildiği görülmektedir. Aşırı işlenmiş gıdaların yaygın hale gelmesi, dünya genelinde obezite sorununu artırdığı belirtilmektedir.
Aşırı işlenmiş gıdaların sağlığa zararlarına karşı alınan önlemler arasında vergi uygulamaları, ambalajlarda uyarı işaretlerinin zorunlu hale getirilmesi ve reklam yasakları yer almakta ancak bunların etkili olup olmadığı hala tartışma konusudur.