Helen Yayı Neresi ve Ne Zaman Son Depremler Oldu?
Helen Yayı: Ege ve Akdeniz Kıyılarını Tehdit Eden Devasa Fay Hattı
Girit Yayı olarak da bilinen Helen Yayı, Afrika levhasının Ege denizi altına daldığı alanda oluşan aktif deprem ve volkan üreten kritik bir tektonik alandır. Bu yay üzerinde meydana gelen büyük depremler belli aralıklarla yaşanmakta ve uzmanlara göre yakın bir gelecekte tekrarlanabileceği uyarısında bulunulmaktadır.
Helen Yayı, geniş ölçekli bir fay hattı olup, Yunanistan’ın güneybatısındaki İyon Denizi’nden başlayarak Girit Adası’nın güneyini geçip Anadolu karasına kadar uzanır. Bu fay hattı özellikle batı kıyıları olan İzmir, Aydın, Muğla, Antalya bölgelerinde yıkıcı etkilere yol açabilir hatta potansiyel tsunami riski taşımaktadır.
Helen Yayı üzerindeki tektonik hareketlerin sonucunda Ege Denizi oluşmuş ve alanın jeolojik yapısı sürekli değişim göstermiştir. Anadolu levhasının batıya doğru hareket etmesi, Afrika levhasının çekme gücü ve yay ardı gerilmenin etkisiyle Helen Yayı aktif bir şekilde deformasyona uğramaktadır.
Akdeniz tabanının Helen Yayı boyunca kuzeydeki Avrasya tabanı altına dalması sonucu oluşan volkanizma ve yuvarlanma hareketleri, bölgede büyük risk oluşturmaktadır. Helen Yayı’nın deprem üretme potansiyeli ve Tsunami oluşturma riski, geniş çapta önlem alınmasını gerektirmektedir.
Bu kapsamlı fay hattının tarihinde kayda değer birçok deprem bulunmaktadır. Helen-Kıbrıs yayı üzerinde gerçekleşen yıkıcı depremler arasında 1741, 1922, 1926, 1941, 1949, 1953, 1969, 1996, 2003, 2005, 2009, 2011 ve 2020 yıllarında sırasıyla çeşitli büyüklüklerde depremler meydana gelmiştir.
Helen Yayı’nın öneminin anlaşılması ve bölgedeki deprem riskinin anlaşılması için Türkiye fay hattı haritası 2023 incelenmeli ve yerleşim birimlerinin risk durumları belirlenmelidir.
